کف‌سازی یکی از حساس‌ترین مراحل در هر پروژه ساختمانی است. این مرحله فقط به داخل ساختمان‌ها محدود نمی‌شود، بلکه روی خاک به‌عنوان بستر راه‌ها، پیاده‌روها، حیاط‌ها و حتی بام‌ها هم انجام می‌گیرد. در اصل، هدف از کف‌سازی ایجاد سطحی افقی و مقاوم است که بتواند بارهای مرده و زنده را بدون تغییر شکل یا نشست تحمل کند.
کف سازی روی خاک
در اجرای کف‌سازی روی خاک، اولین گام آماده‌سازی بستر است. باید عملیات خاک‌برداری و تراکم خاک تا حدود ۹۵٪ انجام شود تا زیرسازی مقاومی شکل بگیرد. این مرحله اهمیت زیادی دارد چون اگر خاک به‌درستی کوبیده نشود، در آینده باعث ترک یا نشست کف خواهد شد.
بر اساس وضعیت رطوبت زمین، کف‌سازی روی خاک به سه دسته تقسیم می‌شود:
1. زمین خشک
اگر زمین خشک باشد و رطوبت خاصی نداشته باشد، بعد از فشرده‌سازی خاک، بتن‌ریزی با ضخامت ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر انجام می‌شود. برای حذف خلل و فرج از ویبره بتن استفاده می‌کنند تا سطحی یکنواخت و مقاوم به‌دست آید. سپس کف‌پوش نهایی اجرا می‌شود (مثلاً موزاییک، سرامیک یا سنگ).
2. زمین نیمه‌مرطوب
در زمین‌هایی با رطوبت نسبی، باید قبل از بتن‌ریزی، قلوه‌چینی یا بلوکاژ با ضخامت حدود ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر انجام شود. سپس لایه‌ای از شن و ماسه شسته یا مصالح دانه‌ای متراکم روی آن پخش می‌شود تا مانع نفوذ رطوبت به کف شود.
3. زمین مرطوب
اگر خاک منطقه مرطوب باشد یا سطح آب‌های زیرزمینی بالا باشد، بعد از بلوکاژ باید یک لایه عایق رطوبتی روی بستر اجرا شود. سپس ملات یا بتن روی آن قرار می‌گیرد تا کاملاً از نفوذ آب به کف نهایی جلوگیری شود.
کف سازی بین طبقات
در بین طبقات ساختمان، کف‌سازی روی سقف طبقه زیرین انجام می‌شود. در این حالت معمولاً از ملات ماسه و سیمان خودتراز یا بتن مسلح سبک استفاده می‌شود.
هدف اصلی در این مرحله ایجاد سطحی صاف، مقاوم، عایق صدا و رطوبت است.
نکته مهم این است که تمام تأسیسات برقی و مکانیکی (مثل لوله‌ها و کابل‌ها) باید قبل از شروع زیرسازی نصب و تست شوند.
کف سازی حیاط
کف سازی حیاط باید تحمل تردد و بار سنگین را داشته باشد، بنابراین اغلب از بتن مسلح استفاده می‌شود.
همچنین وجود شیب مناسب برای هدایت آب و اجرای عایق رطوبتی بسیار حیاتی است تا آب باران یا شست‌وشو به زیرکف نفوذ نکند.
در پروژه‌های اقتصادی‌تر می‌توان از بتن ساده یا موزاییک سبک استفاده کرد. نکته مهم، هماهنگی تراز کف حیاط با کف داخلی ساختمان است تا انتقال بار و مسیر تأسیسات به‌درستی انجام شود.
کف سازی بام
در کف سازی بام (پشت‌بام)، علاوه بر مقاومت و تراز سطح، باید از عایق‌های حرارتی و رطوبتی مناسب استفاده شود تا از اتلاف انرژی و نفوذ آب جلوگیری گردد.
برای این بخش معمولاً از بتن سبک، فوم بتن یا مصالح کامپوزیتی استفاده می‌شود.
پوشش نهایی بام می‌تواند موزاییک، واش بتن، چمن مصنوعی یا صفحات چوب‌پلاست باشد.